هر عضور از خانواده ادوات کشاورزی را در نظر بگیرید، رد پایی از فولاد را خواهید یافت. البته کابرد فولاد تنها به ابزار آلات محدود نمیشود و در بخشهای دیگر مثل حفاظت زمین با انواع سیم خاردار نیز میتوانید شاهد حضور آن باشید. اما هدف ما در این مقاله به طور خاص بررسی نقش فولاد در ادوات کشاورزی است.
کاربرد فولاد در ساخت ادوات کشاورزی میتواند به گونهای باشد که کل قطعه را در برگیرد، یا تنها به اتصال دهندهها مثل پیچ و مهره محدود شود. اما آنچه اهمیت دارد، حضور پر رنگ فولاد در ساخت ادوات کشاورزی است. به همین علت بسیاری از مسائل و مشکلات در حوزه فولادسازی میتواند گریبان حوزه کشاورزی را نیز بگیرد.
آلیاژ مورد استفاده در ساخت ادوات کشاورزی بایستی چند ویژگی را به همراه داشته باشد. در واقع شرایط محیطی که این ابزارآلات در آن مورد استفاده قرار میگیرد، تعیین کننده خواص فولاد انتخابی هستند. استحکام، مقاومت به سایش، مقاومت به خوردگی، مقاومت به ضربه، مقاومت به خستگی و بسیاری دیگر از ویژگیهای فولاد منجر شده تا هر کدام از گریدهای آلیاژی آن، در ساخت ادوات کشاورزی کاربرد داشته باشد. اما از آنجا که بیشتر ابزارآلات مورد استفاده در این حوزه در تماس با سنگ و خاک هستند، خواص سایشی بیشتر از سایر ویژگیها اهمیت پیدا میکند.
سیر تحول ادوات کشاورزی
در آغاز راه کشاورزی، انسان به کمک دام و ابزارآلات چوبی به کاشت انواع بذر پرداخت. ابزار آلات اولیه مورد استفاده ساختاری کاملا ساده و چوبی داشتند. استحکام چوب برای برخی فعالیتها در زمین کشاورزی مناسب نبود و باعث میشد به راحتی بشکند. علاوه بر آن احتمال از بین رفتن ادوات توسط جانوران و یا تاثیرات آب و هوایی بالا بود. با گذشت زمان و دستیابی به فناوری ساخت آهن آلات، زندگی بشر دست خوش تغییر و تحول شد. این تغییرات به حوزه کشاورزی نیز ورود پیدا کرد. کم کم ابزارآلات آهنی جایگزین نمونههای اولیه و چوبی شدند. در این زمان با ورود خیش به زمین کشاورزی، سرعت فعالیت کشاورزان افزایش پیدا کرد. خیش یا گاو آهن ابزاری با تیغههای آهنی برای زیر و رو کردن خاک زمین کشاورزی است. این وسیله به دام وصل میشد تا با حرکت آن، زمین برای کاشت بذر آماده شود.
تحول بعدی در صنعت کشاورزی، پس از اختراع موتور بخار اتفاق افتاد. حدود یک قرن پس از این اتفاق تراکتورهای زراعتی با موتور بخار، در مزارع کشاورزی آمریکا مورد استفاده قرار گرفت. هرچند در ادامه بازدهی پایین، ابعاد و وزن بالای موتورهای بخار منجر به جایگزنی موتورهای بنزینی با موتورهای بخار شد. سیر تکامل تجهیزات کشاورزی به گونهای ادامه پیدا کرد که امروزه انواع ماشین آلات ساخته شده با فولاد و مجهز به موتور جایگزین دامها شدند. البته فعالیت انسان تا مقدار قابل توجهی کاهش پیدا کرد و بیشتر جنبه نظارتی به خود گرفت.
در ایران سیر تکامل ابزارآلات کشاورزی، با سرعت کمتری نسب به دنیا پیش رفت. ورود اولین گاو آهن فولادی به ایران به زمان ناصرالدین شاه برمیگردد. گرچه در ابتدای راه کشاورزان با استفاده از ماشین آلات در زمین مخالفت میکردند، اما به مرور زمان متوجه شدند که حضور این ادوات کشاورزی منجر به افزایش بازدهی و سهولت کار میشود.
با ورود تجهیزات و ماشین آلات جدید و پیشرفته به ایران، کم کم تولیدکنندگان داخلی به ساخت آنها ترغیب شدند. بدین ترتیب با سرمایه گذاری و به کارگیری تجهیزات در زمینه تولید شروع به فعالیت کردند.
عوامل موثر بر قیمت ادوات کشاورزی فولادی
بیشتر قیمت یک ابزار فولادی به قیمت ماده اولیه وابسته است. بنابراین از آنجا که اکثر ادوات کشاورزی فولادی از شمش ساخته میشود، نرخ آن برای تولید کنندگان تجهیزات در حوزه کشاورزی بسیار حائز اهمیت است. البته فراموش نکنید که ورقهای فولادی نیز کاربرد گستردهای در ساخت ماشین آلات دارند. ورق سیاه صنعتی st52 از جمله ورقهای فولادی است که در ساخت بدنه ماشینهای کشاورزی مثل تراکتور مورد استفاده قرار میگیرد.